Mu gihe Kiliziya Gatolika y’isi yose yari mu bihe bikomeye nyuma y’urupfu rwa Papa Francis rwabaye ku wa 21 Mata 2025, Donald Trump, Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika, yongeye gutera urujijo no gutuma isi imwibazaho.
Ubwo yabazwaga n’abanyamakuru ku wa 29 Mata 2025 ku bijyanye n’uzasimbura Papa Francis, Trump yagize ati: "I’d like to be pope. That would be my No. 1 choice," bisobanura ko "Yifuza kuba Papa. Ibyo ni byo yahitamo ku mwanya wa mbere" .(CBS News)
Nyuma y’icyo kiganiro, ku wa 2 Gicurasi 2025, Trump yashyize ku mbuga nkoranyambaga ze, harimo Truth Social na konti ya White House kuri X (Twitter), ifoto yakozwe n’ikoranabuhanga rya AI imugaragaza yambaye imyambaro ya Papa.
Iyo foto ntiyaherekejwe n’amagambo asobanura cyangwa ashimangira icyo yashakaga kuvuga. Icyakora, amagambo ye yavuzwe mbere yo gushyira iyo foto ahabona yatumye benshi batekereza ko hari ubutumwa yashakaga gutanga.
Ibyo bikorwa byateje impaka ndende, aho bamwe babifashe nk’urwenya, abandi bakabifata nk’igikorwa kidakwiriye, cyane cyane mu gihe Kiliziya Gatolika yari ikiri mu cyunamo cyo kunamira Papa Francis. Abayobozi b’Abagatolika, barimo Cardinal Timothy Dolan, bagaragaje ko ibyo bikorwa bitari bikwiye, bavuga ko byatesheje agaciro icyubahiro cya Kiliziya.
Mu gihe Trump atigeze asobanura impamvu yashyizeho iyo foto, amagambo ye yavuzwe mbere yatumye benshi batekereza ko yashakaga kwigaragaza nk’umuntu ushobora gukora buri kintu (kugikorera abandi, kibi cyangwa cyiza), kabone n’iyo cyaba ari Kiliziya Gatolika ubwayo.
Iyo foto ya Trump yambaye imyambaro ya Papa yagaragaye bwa mbere ku wa 4 Gicurasi 2025 kuri Truth Social, urubuga rwe rwihariye, ndetse igera no kuri konti ya “White House” kuri X (Twitter). Yari yambaye umwitero w’umweru, ingofero yera, n’umusaraba wa zahabu — byose bisa neza n’imyambaro isanzwe yambarwa n’Umushumba wa Kiliziya Gatolika.
Abantu benshi bahise bibaza impamvu Trump yashyizeho iyi foto, cyane cyane mu gihe isi yari ikirimo kunamira umuyobozi mukuru w’Itorero Gatolika. Yari agamije iki? Yashakaga kuvuga iki? Ese koko ni “inzozi” gusa, cyangwa ni ubutumwa bwo kwiyamamaza mu buryo budasanzwe?
Nta hantu Trump yavuze ko yifuza gusimbura Francis nk’uko Papa asimburwa, kuko Kiliziya Gatolika igira inzira yihariye igenderwaho mu gutoranya Umushumba mushya, kandi isaba ko uba umusaseridoti, umwepiskopi, ndetse uba warakoreye Kiliziya mu buryo bwemewe. Trump si umwe muri aba.
Ariko, igikorwa cye cyafashwe nk’uburyo bwo kwigaragaza nk’umuntu ushobora gukora buri kintu, aho agerageza kugaragaza ko nta cyamurusha agaciro, kabone n’iyo cyaba ari Kiliziya Gatolika ubwayo.
Ubusesenguzi: Trump yari agamije iki?
Hari ibintu bitatu bishoboka:
1. Kwitabaza urwenya kugira ngo akomeze guca ibintu ku mbuga nkoranyambaga: Trump akunze gukoresha imvugo zidasanzwe, amafoto atangaje, cyangwa inkuru zitamenyerewe kugira ngo avugwe. Kuba yarambaye nk’uriya muhango wa Papa bishobora kuba byari urwenya rukaze, ariko rugamije gukurura abantu benshi.
2. Kwigarurira abafana b’iyobokamana: Trump yakunze kwivuga nk’umuntu uharanira “agaciro k’imyemerere”. Kuba yagaragaye nka Papa, kabone n’ubwo ari ibihimbano, bishobora kuba byari uburyo bwo gutanga ishusho y’umuyobozi “ufite ubutumwa bwiza buhanitse”.
3. Gusuzugura cyangwa gutera urujijo: Hari ababonye ko ibyo yakoze bishobora no kuba ari igikorwa cyo gusebya cyangwa guca intege Kiliziya Gatolika, byaba ku bushake cyangwa atabizi.
Uko Kiliziya yabyakiriye
Nubwo nta tangazo ryihariye ryaturutse muri Vatican, hari abayobozi b’Abagatolika barimo abepiskopi bo muri Amerika bagaragaje impungenge, bavuga ko gukoresha ishusho ya Papa mu buryo bwa politiki no guseka bitesha agaciro icyubahiro cy’uwo mwanya. Bagaragaje ko ibi biba bibi cyane mu gihe cy’icyunamo, bikagaragaza ko hari abadaha agaciro imyizerere ya miliyoni z’abantu.
Ni yo mpamvu, ubwo Trump yashyiraga iyi foto kuri konti ze, abantu benshi bavuze bati: "Ese koko yibwira ko yaba Papa? Cyangwa ni inzozi yarose ku manywa, akazishyira kuri internet?" Uko byagenda kose, igikorwa cye cyagaragaye nk’ikintu kidashoboka, kidahuye n’amategeko y’idini, kandi kitari gisanzwe mu myumvire y’isi.
Inkuru ya Donald Trump yifotoje nk’ushaka gusimbura Papa, cyangwa se agaragaza ko yarose inzozi nk’izo, igaragaza ishusho y’isi iri guhinduka, aho politiki, ikoranabuhanga, n’iyobokamana bishobora guhura mu buryo buteye urujijo.
Ibyo yakoze ntibyafatwa nk’ukuri cyangwa igikorwa gifite ishingiro, ahubwo ni nk’inzozi ku manywa , zidakunze gusobanuka, zidasobanutse neza, ariko zifite ubusobanuro bwihishe: kwerekana ko nta mupaka ku bushake bwa politiki n’ibishushanyo Trump ashobora gukora.
Uyu ni Donald Trump mu myambaro ya Papa, Umushumba Mukuru wa Kiliziya Gatolika ku isi
Perezida Trump ubwo yari kumwe na Papa Francis akiri ku Isi