Guhera ku wa Gatatu ushize, ihohoterwa ryagaragaye mu turere twinshi two muri Leta ya Manipur, ariko cyane cyane mu kibaya cya Imphal na Churachandpur. Abakirisitu bahohotewe bagaragaje ko ubwoko bw’Abahindu Meitei bwiganje mu babateye.

Aba Meiteis bahuye n’amakimbirane kuva kera n’abakristu, bakomoka ahanini mu moko. Nk’uko igitangazamakuru cyo mu Buhinde, Scroll.in kibitangaza ngo byibuze abantu 58 bapfiriye muri ibi bikorwa by’urugomo.

Ntabwo bizwi umubare w’abo bishwe niba ari abakristu, ariko raporo zituruka i Manipur zerekana ko benshi muri bo bashobora kuba bari abakristo.

Mu gihe ihagarikwa rya serivisi z’itumanaho muri Manipur rikomeje, kumenya urugero rwose w’ibyangijwe byabo mu muryango w’abakristu bikomeje kuba ingorabahizi.

Nubwo bimeze bityo ariko, nyuma yuko abasirikari boherejwe mu turere twibasiwe n’abapolisi bahawe amabwiriza yo kurasa abakomeza kwishora mu rurugomo.

Nk’uko ibitangazamakuru bibitangaza ngo ingabo zigera ku 10,000 n’imbunda za Assam byashyizwe i Manipur, bivuga kandi ko abantu barenga 13.000 bimuriwe mu buhungiro bwashyizweho n’ingabo na guverinoma ya Leta.

Abandi benshi bahungiye muri leta bituranye nka Mizoram, Meghalaya na Nagaland, aho abakristu ari benshi. Raporo zitaremezwa zivuga ko abakristu bagabweho igitero mu midugudu 27. Kandi abakirisitu bagabweho igitero imbere y’abapolisi n’abakomando n’udutsiko tw’abagizi ba nabi dukomeje kuzerera mu mihanda.

Amakimbirane yarakomeje, guhera ku cyumweru. Uturere icyenda kuri 16 muri leta twashyizweho amasaha yo gutahiraho, kandi serivisi za interineti hirya no hino muri leta ya Manipur zakomeje guhagarikwa.

Abagize umuryango wa Meitei na bo batewe. Ku wa gatandatu, ikirego cy’inyungu rusange cyatanzwe mu rukiko rw’ikirenga, kivuga ko ibitero byibasiye imiryango i Manipur byashyigikiwe n’ishyaka ry’Abahindu baharanira inyungu z’Abahindu, riri ku butegetsi haba muri leta ndetse no ku rwego rw’igihugu, nk’uko Bar na Bench babitangaje.

PIL yavuze ko abantu 30 b’amoko ya aba Miteite bishwe abandi 132 barakomereka, ariko nta kirego cyemewe na polisi cyigeze cyandikwa ku byerekeye kimwe mu byabaye.

PIL yasabye ko hashyirwaho itsinda ry’iperereza ryihariye, riyobowe na Harekrishna Deka wahoze ari umuyobozi mukuru wa polisi ya Assam, rikanakurikiranwa n’umucamanza mukuru, Tinlianthang Vaiphei, wahoze ari Perezida wa komisiyo ishinzwe uburenganzira bwa muntu muri Leta ya Meghalaya, kugira ngo akurikirane abaregwa.

Abamiteite ahanini baba mu kibaya cya Imphal, mu gihe abakirisitu, bakomoka mu moko atandukanye, batuye ku misozi ituranye. N’ubwo Abahindu n’Abakirisitu buri wese agize hafi 42% by’abaturage ba Leta, Abamite bakomeje kwiganza mu nzego za politiki n’ubukungu.

Ishyaka riri kubutegetsi ryabonye intsinzi mu matora y’igihugu ya 2017, nyuma y’uko Minisitiri w’intebe N. Biren Singh asobanura ko umubare munini w’abatuye mu miryango yo muriyo leta, kandi iyo ntara igizwe n’amashyamba atandukanye, ahanini akavuga ko ari abimukira batemewe. Amoko atuye mu mashyamba akungahaye ku bimera.

Singh kandi ngo yategetse gusenya amatorero muri Imphal, avuga ko yubatswe mu buryo butemewe na leta. Umuryango wa Meitei wasabye kwemerwa byemewe n’amategeko nk’itsinda ry’amoko, ngo byabaha uburenganzira busesuye nk’abene gihugu no gufatanya n’abandi mugushyiraho amategeko no kurengera ubburenganzira bwabo nkabenegihugu.

Mu kwezi gushize, urukiko rukuru rwa leta rwategetse guverinoma gusuzuma ibyo Meiteis isaba, bitera impungenge indi miryango. Ihohoterwa ryatangiye ku wa gatatu ushize ubwo itsinda ry’abanyeshuri bo mu moko atandukanya ryakoraga imyigaragambyo yo kwamagana icyifuzo cya Meiteis cyo kwemerera meiteis nkubwoko bwemewe, n’ubu bubasha mu gutora amategeko.